Giao thức Matter - Hi vọng cho Nhà thông minh đa nền tảng?

     Giao thức Matter - Hi vọng cho Nhà thông minh đa nền tảng?
    Matter là một tiêu chuẩn kết nối mới được sinh ra để giải quyết vấn đề tương tác của ngôi nhà thông minh, nhưng liệu nó có thể thực hiện sứ mệnh của mình?

      Hiện trạng Nhà thông minh
   Nhà thông minh hiện nay đang là một xu hướng công nghệ mới trong nền công nghiệp 4.0. Một ngôi nhà “4.0” hiện đại được giám sát an ninh tự động từ xa, tiết kiệm năng lượng thông qua hệ thống bật tắt đèn thông minh, nâng cao chất lượng cuộc sống bằng việc sử dụng công nghệ điều khiển bằng giọng nói…Nhận thức được điều đó, Các công ty công nghệ trên thế giới đã nghiên cứu và cho ra đời khá nhiều nền tảng Nhà thông minh để phục vụ người sử dụng. Với người dùng Việt có một số nền tảng nhà thông minh khá gần gũi và phổ biến như Apple, Google, SmartThings, Tuya, Sonoff, Aquara...

    Việc tự động hóa ngôi nhà của bạn nhu cầu tất yếu nhằm mang lại sự an toàn, thoải mái, tiện lợi và tiết kiệm năng lượng mà hệ thống nhà thông minh mang lại. Có khá nhiều sản phẩm để người dùng lựa chọn tuy nhiên trên thị trường cũng khá đa dạng về chủng loại sản phẩm và nền tảng hệ sinh thái Nhà thông minh khiến người dùng mới không tránh khỏi những lo ngại về chất lượng sản phẩm và tiện ích nó mang lại cũng như việc mở rộng sau này. Mỗi hệ sinh thái lại có một thế mạnh sản phẩm riêng. Vấn đề đặt ra  nằm ở việc làm thế nào để kết hợp nhiều thiết bị hoạt động tự động với nhau ??? Bởi vì, hiện tại người dùng vẫn bị hạn chế bởi việc một số thiết bị chỉ hoạt động ở các nền tảng nhất định. 
     Đơn cử là thiết bị Google sản xuất thì không thể hoạt động với Amazon Alexa và Apple HomeKit... Và viễn cảnh các nền tảng có thể hoạt động phối hợp lẫn nhau đã được mở ra với giao thức mới – Matter.
    Sự ra đời của Matter
 

    Matter là một giao thức mới được cung cấp bởi dự án Project Connected Home over IP (CHIP). Dự án được thành lập với sự tham gia của các công ty Ikea, Samsung SmartThings và Signify/ Philips Hue. Với giao thức Matter này, nhà sáng lập đã đưa ra các chứng nhận tiêu chuẩn nhất định. Và nhắm đến các thiết bị thông minh sử dụng IP để kết nối với hệ thống nhà thông minh.   

   Matter ra đời và sớm hội tụ được hầu hết các gương mặt tiêu biểu của làng công nghệ. Quản lý bởi Liên minh tiêu chuẩn kết nối (Connectivity Standards Alliance – CSA), Matter đang được phát triển bởi IKEA, Amazon, Apple, Google/Nest, Samsung cũng như nhiều công ty phát triển nhà thông minh khác như, Tuya Smart, Wyze, iRobot, Signify, Ecobee…

55 Thành viên xác nhận tham gia CSA tại Triển lãm công nghệ CES 2022

    Mặc dù ra mắt từ năm 2019, dự kiến phải tới giữa năm 2022, Matter mới có chứng nhận kỹ thuật cuối cùng là SDK và mục tiêu tới cuối năm 2022 sẽ ra mắt các thiết bị có chứng chỉ đầu tiên.
     Thống nhất nhưng khác biệt
    Matter là công nghệ kết nối thống nhất, không phải là nền tảng Smart Home như Apple HomeKit, Google Home hay Amazon Alexa. Matter không tự động hoá hay điều khiển ngôi nhà của bạn, nó chỉ đơn giản là cung cấp “đường ống” và “ngôn ngữ” để kết nối các thiết bị trong nhà.
    Giao thức này có đặc tính dựa trên công nghệ IP, sử dụng cơ chế tương tự để giao tiếp như internet. Do đó, không có sự phụ thuộc vào các đầu nối hay bộ điều khiển trung tâm (hubs). Để đơn giản hoá, Matter được sử dụng như một ứng dụng nền phía trên, bổ sung cho các công nghệ IP sẵn có như ethernet, Wifi, Z-wave, Zigbee và Bluetooth.

     Ở trong nhà, các thiết bị Matter có thể hoạt động hoàn toàn cục bộ, có khả năng tương tác với các thiết bị khác thông qua công nghệ Luồng và Wifi mà không cần thiết lập đám mây. Điều đó có nghĩa là ngay trong trường hợp mạng internet gặp sự cố, ngôi nhà thông minh vẫn có thể hoạt động bình thường.
    Tất nhiên, để điều khiển từ xa hay nâng cấp firmware và bảo mật, các thiết bị vẫn cần phải có mạng internet thông qua thiết bị điều khiển (Matter Controller). Kiểm soát cục bộ là bước quan trọng để duy trì tính riêng tư của Smart Home, và cũng là mối quan tâm hàng đầu của người dùng khi thiết lập các thiết bị.
“Với Matter, bạn không cần đám mây, tất nhiên bạn vẫn có thể cài đặt nếu muốn, nhưng đó không phải là yêu cầu bắt buộc”, Jerome Gackel, CEO Eve System, cho biết.

     Tương lai của Smart Home?
    Ngôi nhà sử dụng Matter cần bộ phát wifi và bảng điều khiển Matter. Đó có thể là một chiếc smartphone hay tablet, hoặc cũng có thể là bộ định tuyến Thread tương thích với hệ sinh thái SmartHome như Amazon Echo speaker, Apple HomePod Mini, Google Nest Hub, Samsung SmartThings…
    Bất kỳ thiết bị nhà thông minh nào có chứng nhận Matter đều có khả năng kết hợp với nhau. Người dùng cũng có thể thiết lập bất kỳ thiết bị Matter nào bằng bộ điều khiển, tương tự như cách hoạt động của Apple HomeKit.
     Điều này không có nghĩa là không có các ứng dụng của nhà sản xuất, chỉ là người dùng sẽ không phải sử dụng các ứng dụng này để thiết lập hệ thống, trừ trường hợp cần sử dụng các tính năng không có sẵn trên Matter.
    Thread, cũng là một trong những công nghệ chính của Matter. Công nghệ này hứa hẹn sẽ đưa SmartHome trở nên mạnh mẽ hơn nữa. Tương tự như Z-Wave hay Zigbee, Thread là giao thức mạng lưới năng lượng thấp. “Mạng lưới là một trong những vấn đề lớn nhất của nhà thông minh; các cảm biến và thiết bị thường xuyên bị ngắt kết nối”, Tony Fadell, nhà sáng lập Nest nói.

    Ưu điểm của Thread là tốc độ và sự ổn định. Cảm biến chuyển động giúp bật tắt bóng đèn trong vòng 1 mili giây và cả mạng lưới sẽ không tắt nếu người dùng có lỡ tay rút phích. Khi được thiết lập đầy đủ, một mạng lưới Thread có khả năng tự phục hồi.
    Không như Bluetooth hay Wifi, Thread được thiết kế đặc biệt như một giao thức Smart Home. Các giao thức khác hiện sử dụng trong ngôi nhà thông minh tới nay đều chỉ là tuỳ biến với vai trò đó, vì vậy chúng có các vấn đề về thực tế sử dụng. Wifi thì quá ngốn điện, Bluetooth hạn chế về tầm sử dụng, Zigbee và Z-Wave thì lại đòi hỏi các hubs chuyên dụng khá cồng kềnh để thiết lập và bảo trì.

    Dù tiềm năng và có sự chung tay của nhiều công ty lớn trong lĩnh vực công nghệ, giao thức Matter vẫn chỉ là một tiêu chuẩn cơ bản về khả năng tương tác và tính di động. Do đó, miếng bánh nhà thông minh vẫn là một môi trường chia rẽ khi các công ty sẽ tìm kiếm lợi thế để cạnh tranh lẫn nhau.

Harry